3  Opis procedury badawczej

3.1 Rekrutacja osób badanych

Istnieje wiele możliwych sposób i miejsc rekrutacji osób do udziału w badaniu. Możemy rekrutować uczestników do badania np. za pośrednictwem mediów społecznościowych lub zlecić firmie zewnętrznej przeprowadzenie naszego badania. Nie ulega wątpliwości, że każde miejsce, w którym poszukujemy potencjalnych osób badanych, będzie różniło się stopniem kontroli, jaką badacz może mieć nad procesem rekrutacji, a tym samym zadbania o swój dobrostan i uczestników. Zamieszczenie informacji - zaproszenia do udziału w badaniu w mediach społecznościowych wiąże się np. z większą odpowiedzialnością po stronie badacza w zakresie zabezpieczenia danych osobowych uczestników niż w przypadku zlecenia badania firmie zewnętrznej, kiedy to badacz może być zobligowany do podporządkowania się zasadom przyjętym w danej firmie i w ograniczonym stopniu może mieć wpływ na zmiany w odniesieniu do zabezpieczania danych. 

Niezależnie od wybranej formy rekrutacji uczestników i przebiegu badania, w swoim wniosku dokładnie opisz sposób rekrutacji uczestników, łącznie z podaniem informacji, kto z Twojego zespołu będzie prowadził rekrutację i przeprowadzał badanie, w jakiej formie będą zamieszczane ogłoszenia na żywo (np. kod QR, itp.). Im dokładniej we wniosku opiszesz rekrutację osób badanych i przebieg badania, tym KE będzie mieć lepszy wgląd w przebieg zaplanowanej przez Ciebie rekrutacji i plan badań. To z kolei pozwoli Komisji ocenić Twój wniosek na bazie zawartych w nim faktów, a nie jej domysłów na temat rekrutacji uczestników do badania czy też jego przebiegu.

3.2 Narzędzia, aparatura

Opisz szczegółowo narzędzia badawcze, które zostaną użyte. Tylko w sytuacji, gdy są to narzędzia powszechnie dostępne1, nie ma konieczności załączania ich do wniosku, jednak umieszczenie ich w załącznikach do wniosku ułatwia i przyśpiesza pracę Komisji. W przypadku narzędzi badawczych opracowanych na potrzeby badania załączenie ich (w odpowiedniej wersji językowej – tej, która będzie zastosowana) jest wymagane. 

Przez narzędzia użyte w badaniu rozumiemy wszystkie bodźce, jakie będą prezentowane osobom w badaniu uczestniczącym – oznacza to, że należy uwzględnić także tzw. metryczkę z pytaniami dotyczącymi sfery społeczno-demograficznej, instrukcje itp. W przypadku bodźców audiowizualnych we wniosku można zamieścić opisane linki do odpowiednich plików umieszczonych w Internecie.

  1. Jakie informacje dotyczące skali/kwestionariusza umieścić we wniosku?

    1. Pełna nazwa: Podaj pełną nazwę używanej skali lub kwestionariusza. Na przykład: Skala Depresji Becka – Druga Edycja (BDI-II).

    2. Autor: Jeśli jest znany autor skali, należy go wymienić. Na przykład: Skala Satysfakcji z Życia (SWLS), opracowana przez Eda Dienera i jego współpracowników w 1985 roku. Dodatkowo (jeśli dotyczy), podaj autora polskiej wersji językowej.

    3. Cel: Krótko opisz, do czego służy używana skala lub kwestionariusz. Na przykład: BDI-II służy do pomiaru nasilenia objawów depresji u osób dorosłych.

    4. Wartość psychometryczna: Warto przedstawić krótkie podsumowanie dowodów na poprawność psychometryczną używanej skali. Na przykład: BDI-II jest szeroko stosowaną i dobrze zbadaną skalą, która wykazuje wysoką rzetelność (\(\alpha\) = .87, \(r_{tt}\) = .90), trafność kryterialną (\(r\) = .86) oraz trafność zbieżną przy użyciu BDI jako kryterium (\(r\) = .94).

  2. Opis modyfikacji (jeśli występują):

    Jeśli dokonujesz jakichkolwiek modyfikacji istniejących narzędzi, szczegółowo opisz, jakie to zmiany i dlaczego są one konieczne. Na przykład: W naszym badaniu zastosowaliśmy zmodyfikowaną wersję SWLS, która zawiera dodatkowe pytania dotyczące zadowolenia z życia zawodowego. Wyjaśnij, dlaczego dokonano tych modyfikacji i jakie są oczekiwane korzyści. Na przykład: Decyzja o dodaniu pytań dotyczących zadowolenia z życia zawodowego wynikała z unikalnego charakteru naszej próby, w której większość uczestników to pracownicy z różnych sektorów zawodowych.

  3. Opis tworzenia nowych narzędzi (jeśli dotyczy):

    Opisz proces tworzenia nowego narzędzia badawczego, w tym etapy jego opracowywania i weryfikacji. Na przykład: Stworzenie nowego kwestionariusza dotyczącego doświadczeń traumatycznych było wieloetapowym procesem, który rozpoczął się od przeglądu literatury naukowej i konsultacji z ekspertami. Po zebraniu opinii na temat (…) itd.

    Weryfikacja poprawności psychometrycznej: Jeśli jest to możliwe, przedstaw krótko wyniki badań pilotażowych lub innych metod weryfikacji poprawności psychometrycznej nowego narzędzia. Na przykład: Przeprowadziliśmy badanie pilotażowe na próbie 100 osób, które potwierdziło wysoką rzetelność (\(\omega\) = .85) i trafność teoretyczną nowego kwestionariusza (\(CFI = .92\), \(RMSEA = .04\) \(CI_{.95} = [.03, .08]\)).

  4. Dostępność i prawo do używania:

    1. Prawa autorskie: Upewnij się, że masz odpowiednie prawa do używania każdego narzędzia badawczego, szczególnie jeśli są one chronione prawem autorskim. Na przykład: Posiadam licencję na używanie BDI-II, zapewniającą zgodność z prawem autorskim (załącznik X).

    2. Dostępność: Jeśli narzędzie jest dostępne publicznie, podaj informacje na temat sposobu jego uzyskania. Na przykład: Skala SWLS jest dostępna do bezpłatnego użytku na stronie internetowej jego twórcy, Eda Dienera (http://labs.psychology.illinois.edu/~ediener/SWLS.html).

  5. Opis aparatury: Jeśli badanie wymaga użycia specjalistycznej aparatury, należy dokładnie opisać każdy element aparatury oraz jego funkcję w badaniu.

    1. Specyfikacje techniczne:

      Podaj pełną nazwę oraz model używanej aparatury. Na przykład: Elektroencefalograf (EEG) model EEG-1000. Szczegółowo opisz techniczne parametry aparatury, które wiążą się z bezpieczeństwem osób badanych bądź prowadzących badanie. Jeśli aparatura ma dodatkowe funkcje, warto o nich wspomnieć. Na przykład: EEG-1000 posiada wbudowany system redukcji szumów oraz możliwość synchronizacji z innymi urządzeniami pomiarowymi.

    2. Procedury kalibracji:

      Tam, gdzie jest to niezbędne, opisz procedury kalibracji aparatury, które są wykonywane przed rozpoczęciem każdej sesji badawczej. Na przykład: Przed każdym użyciem EEG-1000 dokonujemy kalibracji z użyciem standardowych sygnałów testowych w celu zapewnienia dokładności pomiarów.

      Określ, jak często przeprowadzane są procedury kalibracji i jakie są kryteria jej powtarzania. Na przykład: Kalibracja EEG-1000 jest wykonywana przed każdym użyciem oraz co 6 miesięcy, zgodnie z zaleceniami producenta.

    3. Bezpieczeństwo:

      1. Szkolenie osób badających: Opisz procedury szkolenia osób używających aparatury do przeprowadzenia badania oraz sposoby zapewnienia bezpieczeństwa podczas jej użytkowania. Na przykład: Osoba odpowiedzialna za obsługę EEG-1000 jest przeszkolona w zakresie bezpiecznej instalacji elektrod oraz identyfikacji potencjalnych zagrożeń dla uczestników badania takich jak uszkodzenia skóry jak i zagrożeń psychologicznych takich jak nadmierny stres czy też obawa o prywatność danych.

      2. Środki ostrożności: Wymień środki ostrożności, które są podejmowane w celu zapewnienia bezpieczeństwa uczestników badania. Na przykład: Podczas umieszczania elektrod na głowie uczestnika, dbamy o to, aby nie wywierać nadmiernego nacisku ani nie uszkadzać skóry. Zadbamy też o zachowanie intymności i prywatności poprzez … .

      3. Przestrzeganie przepisów: Zapewnij, że używana aparatura jest zgodna z wszelkimi przepisami oraz normami etycznymi dotyczącymi bezpieczeństwa i dobrostanu uczestników badania, które są zalecane przez producenta. Na przykład: EEG-1000 jest certyfikowany zgodnie z normami bezpieczeństwa i jakości ISO 9001.

Jako KE zwracamy szczególną uwagę na to, by wszystkie używane narzędzia i aparatura były zgodne z obowiązującymi przepisami i normami etycznymi dotyczącymi prowadzenia badań, w tym prywatności uczestników, zgodności z zasadami dobrych praktyk badawczych itp. Przygotowanie kompletnego i szczegółowego opisu narzędzi i aparatury wraz z ich zgodnością z wytycznymi etycznymi pomoże przekonać Komisję, że projekt badawczy jest przeprowadzany z należytą starannością i z poszanowaniem praw i dobrostanu uczestników.

  1. Oznacza to narzędzia w otwartym dostępie, do których członkowie KE mogą łatwo dotrzeć za pośrednictwem Internetu.↩︎